Pierwsza wzmianka pochodzi z 1389 r. (Stefan Gęsipior „de Maliszyno”), późniejsze mówią o wsi Malischyno (1419) i Malyschin (1552). Wymieniani są również późniejsi właściciele wsi: Niemierza Rubikon (1448) i Mikołaj Maliski z Raczyna (1450). W rękach członków rodziny Maliskich wieś pozostawała przez następne lata - właścicielami byli Piotr (1507) i Jan (1552), ponadto w 1497 r. wymieniany jest Bartosz z Małyszyna. W 1522 r. część wsi należała do dwóch przedstawicieli rodziny Masłowskich. Wieś należała w 1520 r. do parafii Ruda, posiadała wówczas dwa folwarki, z których jeden przekształcił się zapewne później w wieś Małyszynek. W 1886 r. Małyszyn liczył 13 domów i 103 mieszkańców. Wieś poważnie zniszczona we wrześniu 1939 r.

Wieś szlachecka znana od 1294 r.(Mazlow), kiedy to Przemysł II ukarał Bartka za złupienie dóbr kościelnych konfiskatą części Masłowic, którą przekazał arcybiskupowi. Wieś wymieniana również jako Masłovich, Massłovicze. Jako właściciele wymieniani są później Stefan (1337), Maciej ze Starzenic i Jakub z Masłowic (1395, procesujący się o 1/6 wsi), Janusz (1409), Jakub herbu Samson (1415), Jan, Spytek i Jan Golasz, Jakub (1463). W 1497 r. wymieniany jest kmieć Jarosław. W l.1509 i 1511 wspomniany jest jako właściciel sędzia wieluński Jakub Masłowski. W rękach Masłowskich herbu Samson znajdowała się również w 1552 r. i pozostała w nich do r. 1814, kiedy to przeszła przeszła w ręce Kręckich, do których majątek masłowicki należał aż do II wojny światowej. W 1827 r. wieś liczyła 38 domów i 158 mieszkańców.
W l. 1937-39 wydobywano w okolicy rudę darniową. Wieś poważnie zniszczona we wrześniu 1939 r. Urodził się tu chemik Józef Bełza (1805-1885). W rejonie wsi znajduje się kilka stanowisk archeologicznych: wczesnośredniowieczne grodzisko i cmentarzysko z XI-XII w. (zbadane w l. 1970-72), w którym znaleziono noże, monety (m.in. denar Ottona i Adelajdy) i ozdoby (głównie kabłączki skroniowe, ponadto m.in. dwie cynowo-ołowiane plakietki) oraz pozostałości otwartej osady kultury łużyckiej.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1323 r. (Nezelsko) i wspomina sołtysa Franko, później wymieniana jako Nedzelsko, Nyedzyelsko, Nyedzoczka. W 1400 roku wymieniany jest Majnard z Niedzielska, który utracił swoją część wsi na rzecz miasta po niespłaceniu pożyczki. Część wsi należała do przodków kronikarza Jana Długosza, który wstępując w 1428 r. na Akademię Krakowską wpisał się jako syn Jana Długosza z Niedzielska. Warto dodać, że ojciec dziejopisa walczył pod Grunwaldem w chorągwi ziemi wieluńskiej. Sam kronikarz w l. 1424-28 pobierał nauki w wieluńskiej szkole kolegiackiej.
W 1410 r. Anna, córka Suchego sprzedała rajcom wieluńskim 4 łany w Niedzielsku, 10 lat później właściciele wsi Stanisław z żoną Elżbietą sprzedali miastu kolejny łan graniczący z polami mieszczan. Rodzina Długosza sprzedała swoją część wsi Piotrowi Madalskiemu. Transakcję ostatecznie sfinalizował jego syn Sędziwój, który zapłacił Janowi Długoszowi z Czernic ustaloną kwotę. Mieszkańcy wsi należeli w 1520 r. do parafii kolegiackiej w Wieluniu, wymienia się wtedy również tutejszy folwark i zniszczony młyn.
W XVI w. większa cześć Niedzielska znajdowała się w posiadaniu miasta Wielunia, które uzyskało dla wsi przywilej przeniesienia z prawa polskiego na prawo niemieckie w 1545 r. W l. 1552-53 wieś należała do mieszczan wieluńskich i dwóch członków rodziny Madalińskich, później stopniowo przechodziła z powrotem w posiadanie szlachty. W 1808 r. w wyniku procesu uznano Niedzielsko za własność Józefa Kalasantego Madalińskiego i Adama Kobierzyckiego (w procesie tym miasto Wieluń domagało się zwrotu części wsi, nie było jednak w stanie przedstawić oryginalnych dokumentów, a jedynie kopie).
Niedzielsko należało później do Andrzeja i Antoniego Madalińskich, Bogumiła Lenartowicza, w l. 1872-1906 do Włodzimierza Morzyckiego, a od 1906 r. do jego córki - Felicji Rymarkiewiczowej, działaczki społecznej z lat międzywojennych (Polska Macierz Szkolna, Biblioteka Publiczna, Muzeum Ziemi Wieluńskiej, Szkoła Handlowa, ochronka, sierociniec w Komornikach).
Folwark niedzielski w 1868 r. częściowo rozparcelowano na mocy ukazu o uwłaszczeniu z 1864 r., lecz większość majątku pozostała w ręku właścicieli tutejszych dóbr. W 1886 r. wieś liczyła 19 domów i 158 mieszkańców, wymienia się również dwa wapienniki i kamieniołomy; jeszcze w latach powojennych funkcjonowały przy w pobliżu drogi do Stawu na wzgórzu (wys. 182 m n.p.m.) kamieniołom i wapiennik. W 1934 r. majątek miał powierzchnię 198 ha.
W 1910 r. powstało Towarzystwo Akcyjne Cukrowni „Wieluń” (większość udziałów należała do braci Przeworskich), które wykupiło część majątku Niedzielsko i wybudowało na tym terenie w l. 1911-12 zakład.
Majątek znajdował się w rękach Felicji Rymarkiewiczowej do 1939 r. (formalnie do 1945), kiedy to została wyrzucona przez okupantów ze swojego dworu; w trakcie działań wojennych spłonął, w 1958 r. jego obszar wraz z cukrownią przyłączono do Wielunia. Pozostałą część wsi przyłączono do miasta w 1988 r. Po obszernym niegdyś majątku pozostały dziś jedynie stawy przy ulicy F. Rymarkiewiczowej, na reszcie jego obszaru ulokowano różne zakłady przemysłowe.

O historii Niedzielska p. http://fascynacje.prv.pl.

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1294 r. (Olevyn), cześć wsi została wówczas skonfiskowana Gerardowi za udział w złupieniu dóbr kościelnych i przekazana przez Przemysła II arcybiskupstwu gnieźnieńskiemu. Wieś wymieniana również jako Olyewino, Olewino, Olemno. Znaleziska archeologiczna pozwalają stwierdzić, że osada istniała już w XI-XII w. W źródłach pisanych wymieniani są właściciele: burgrabia wieluński Stranko z Olewina (1350), Paweł (1388), Jan Borgilo, Bern herbu Wierusz i Piotr (ok. 1425), Mikołaj z Rychłowic (w 1459 r. zastawił on pół łana z Olewinie Stanisławowi ze Starzenic), Katarzyna i Jan, Jan Helman (1461), Jan Borgil (1461), Jan i Grzegorz (1496). W 1520 r. wieś przynależała do parafii w Rudzie. W 1552 r. wymienianych jest 9 właścicieli wsi - M. Jassek (Jasiek, w 1553 r. należały do niego 3 łany), F. J. Kowalscy, Masłowscy, J. Piorunowski, J. F. Urbańscy, Hrobawińska. W 1407 r. wzmiankowane jest sołectwo olewińskie. W 1886 r. wieś liczyła 35 domów i 445 mieszkańców.
Tutejszy majątek należał przed wojną do rodziny Grodzickich. Wieś poważnie zniszczona we wrześniu 1939 r.

W l. 1958-60 przeprowadzono tu badania archeologiczne osady z okresu wędrówki ludów z końca IV i pocz. V w. n.e. Odkryto pozostałości do 14 domach, budowanych na zrąb, a także o ścianach plecionych i oblepianych gliną, o wym. 6x3 m.

Wieś istnieje prawdopodobnie od początków państwowości polskiej. Była stolicą kasztelani rudzkiej i archidiakonatu. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z pocz. XII w. (1106) i została zamieszczona w Kronice Galla Anonima. Bulla gnieźnieńska Innocentego II wymienia Rudę wśród 18 grodów kasztelańskich dających uposażenie arcybiskupowi gnieźnieńskiemu. W źródłach pisanych występują kasztelani rudzcy: Imisław (ok. 1212), Jan (1231-33), Bronisz (1238).
W okresie rozbicia dzielnicowego Ruda wraz z kasztelanią wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk. Pierwotnie należała do dzielnicy senioralnej, od 1182 r. należała do książąt kaliskich, potomków Mieszka Starego (w tym do Władysława Odonica, legendarnego założyciela Wielunia), w 1228 r. zajęta została przez książąt śląskich. Zamek rudzki zajął w 1249 r. książę poznański Przemysł I, syn Odonica.
W l. 1264 i 1266 wymieniany jest wójt Rudy - Fryderyk, co świadczy o miejskim charakterze osady lokowanej na prawie niemieckim. W 1281 r. Henryka Probus wymusił na synu Przemysła I, Przemyśle II zrzeczenie się kasztelani rudzkiej; w tymże roku przenosi on siedzibę kasztelani do Wielunia (przy czym kasztelanowie do 1411 r. tytułują się zamiennie rudzkimi bądź wieluńskimi), w 1299 r. po raz ostatni wspomina się o ziemi rudzkiej, w l. 1419-20 przeniesiona zostaje również siedziba archidiakonatu i kolegiata. Od XIV w. Ruda wymieniana jest jako wieś szlachecka, wspomina się jej właścicieli, którzy przeważnie posiadali jedynie część wsi - Andrzeja (1373), starostę wieluńskiego Stańczyka z Rudy h. Odyniec (l. 1396-1424), brata Stańczyka Andrzeja (1400-1424), podsędka wieluńskiego Andrzeja, s. Stańczyka (1431-59), Stańczyka, syna Andrzeja (kupił on od Dzierżka z Rychłowic część wsi w 1459 r.). W latach późniejszych wciąż występują zmiany własnościowe, transakcje dotyczą mniejszych lub większych części wsi: w 1462 r. Dziechna i Mikołaj kupili ziemię od Jadwigi, Bartosz Wyszembork nabył część od Dziechny, a sołtys z Wydrzyna Piotr kupił 2 łany od Stanisława ze Starzenic; Andrzej Stańczyk zastawił część ziemi w Rudzie Stanisławowi Starzechowskiemu w 1463 r., Piotr Urbański z Urbanic kupił od mieszczanina wieluńskiego Jana Wyszemborka w 1496 r. 2 łany, Bieniarz Wilam zastawił część swych dóbr w Rudzie Stanisławowi Starzeńskiemu (z kmieciami Albertem Janosem i Piotrem Sroką), a następnie sprzedał je braciom Klemensowi, Pawłowi i Albertowi z Urbanic w 1499 r. Sołtys rudzki wspomniany jest w 1472 r. W l. 1497-98 wymienia się współwłaściciela wsi Jana Stańczyka Rudzkiego, a przy okazji w 1497 r. folwark rudzki. W 1552 r. wieś miała trzech właścicieli, 4 kmieci należało do zamku wieluńskiego, w 1520 r. część ziemi należała ponadto do tutejszej parafii i szkoły. Jako jeden właścicieli w 1553 r. wymieniany jest Piotr Masłowski, którego majątek podzielili między siebie jego synowie w 1561 r. W 1780 r. od Masłowskich dobra rudzkie kupili Taczanowscy.
W 1827 r. wieś liczyła 268 mieszkańców i 34 domy, w 1886 r. odpowiednio 512 i 61. W 1871 r. wymieniane są browar i gorzelnia, w latach późniejszych również wapiennik i wiatrak (funkcjonował jeszcze w l. 30-tych).
Wieś została poważnie zniszczona we wrześniu 1939 r.

W Rudzie urodził się Ludwik Hiacynt Gąsiorowski (16. sierpnia 1807 r. - 9. grudnia 1863 r.), ojciec polskiej historii medycyny, autor Zbioru wiadomości do historii sztuki lekarskiej w Polsce od czasów najdawniejszych aż do najnowszych.

Na miejscowym cmentarzu mogiły 12 żołnierzy 36 pp Legii Akademickiej 28 DP Armii „Łódź” poległych pod Kamionką-Parcelą 2. września 1939 r. Pochowani zostali przy drodze w pobliżu miejsca śmierci, w 1948 r. ich prochy ekshumowano i przeniesiono do Rudy.
Ponadto znajduje się tu symboliczny grób żołnierzy Armii Czerwonej poległych podczas wyzwalania okolic w styczniu 1945 r. Ich szczątki przeniesiono w 1948 r. do kwater wojskowych na cmentarzu w Wieluniu.

Projekt „Wspieraj lokalnie” powstał dzięki współpracy Instytutu Wsparcia Organizacji Pozarządowych z PITax.pl Łatwe podatki.

fundusze

link do kamery on-line z placu legionów

cmentarz

PUBLICZNY TRANSPORT ZBIOROWY W GMINIE WIELU

65plus ok

karta rodzinom 3+

karta dużej rodziny